Tag: italian contemporary art in Netherlands

Vraag aan de kunstenaar: Gianluca Cremonesi

Posted on by criticoarte in Blog, blog-nl

Zoals een oud Italiaans gezegde luidt: “De tijd vliegt”, en eigenlijk zijn we al aan de vierde afspraak van de kolom “Vraag aan de kunstenaar” toegekomen. Vandaag hebben we het genoegen om als gast Gianluca Cremonesi te hebben, een jonge kunstenaar uit Ripalta Cremasca (een klein stadje in de buurt van Milaan), die ik ongeveer drie jaar geleden bijna toevallig ontmoette in Treviglio (in de provincie Bergamo): zijn werken trekken onmiddellijk, zelfs de meest verwarde toeschouwer, dankzij de diepe emotionele artistieke waarde en de grote en precieze techniek van de uitvoering van de olieverf. Het is niet verwonderlijk dat Gianluca Cremonesi’s kunst al aanwezig is in privécollecties in Italië, de Verenigde Staten, Japan, Canada, Finland, Engeland, Ierland, Australië, Hong Kong en Zuid-Afrika, en nu wil hij zich ook in Nederland bekendmaken: juist daarom heeft hij zich vanaf het begin met veel enthousiasme aanvaard om deel uit te maken van het project Contemporary Italian Art in Nederland. De schilder uit Lombardije is altijd al geïnteresseerd geweest in de wereld van de kunst en na verschillende artistieke experimenten en dankzij zijn passie voor de natuur heeft de olieverfschilderij zeker zijn hart veroverd: in deze laatste periode is het favoriete onderwerp van Gianluca Cremonesi de zee, een zee in voortdurende evolutie en symbool van het oneindige en het onbekende, die tegenstrijdige emoties en sensaties oproept en die de geest van de kunstenaar laat zien.

Laten we nu verder gaan met de vragen om Gianluca Cremonesi beter te leren kennen:

Wat denkt Gianluca Cremonesi, de kunstenaar, terwijl hij schildert? In wat voor wereld bevindt hij zich als hij het penseel oppakt en de kleuren op het palet mengt?

Ik moet zeggen dat het antwoord deels vervat zit in de vraag: je vraagt me in wat voor wereld ik me bevind terwijl ik schilder, nou dit is het geheim, terwijl ik schilder leef ik in een eigen wereld, een serene, vredige wereld, waar alleen ik met mijn kleuren en een doek waarop ik mijn emoties kan vertellen, soms kan ik me zo in het doek onderdompelen dat ik niet eens merk wat er om me heen gebeurt, alsof een meter van de ezel de wereld wazig wordt.

U bent de schilder van WATER en uw zeeën zijn allemaal verschillend: waarom koos u dit onderwerp, dat zo moeilijk uit te voeren is, voor uw artistieke productie?

Ik denk dat het uiteindelijk de zee was die mij koos! Ik ben al sinds mijn jeugd gepassioneerd door kunst en heb veel technieken en kunstuitingen uitgeprobeerd, ik heb veel verschillende onderwerpen geschilderd; Met de volwassenheid realiseerde ik me dat de olie mijn ware passie was en het medium dat het beste bij mijn manier van schilderen paste, na enkele jaren waarin ik vooral onderwerpen schilderde die geïnspireerd waren door Japan en zijn tradities, vond ik op een dag tijdens het schilderen van een uitzicht op Okinawa (een van de vele eilanden van Japan) dat ik de golven schilderde en dat er iets in me klikte, een soort bliksemschicht, alsof het schilderen van de golven natuurlijk was en me goede gevoelens gaf. …vanaf dat moment ben ik nooit meer gestopt! Uiteraard is er aan de basis een diepe liefde voor de natuur, voor de zee in het bijzonder, die voor mij een metafoor is voor het leven: de golven van de zee zijn vergelijkbaar met het leven van een man, ze worden geboren, groeien, bereiken hun hoogtepunt en rollen dan onvermijdelijk naar de laatste handeling die het strand omarmt, waardoor er ruimte is voor de volgende golf; wij mensen zijn een beetje zoals dat, we moeten ons “ras” op de beste manier leven!

De zee zou ook tot uitdrukking kunnen komen in andere kunstvormen, zoals de beeldhouwkunst, en in andere stijlen, zoals het abstracte: wat heeft de figuratieve olieverfschilderkunst boven andere kunstvormen?

Ik hou van alle vormen van kunst en artistieke expressie, maar ik vind dat het olieverfschilderij voor mij een streepje voor heeft. Vanuit een strikt technisch oogpunt kan ik zeggen dat olieverf een bepaalde schittering en helderheid heeft, wetende de mate van dekking van de kleuren kun je sluiers, dat wil zeggen lagen van kleur meer of minder transparant, om diepte en schittering te garanderen en de onderwerpen levendig en realistisch te maken. In de loop der jaren heb ik een zeer persoonlijke schildertechniek ontwikkeld, waarvan de basis teruggaat tot de techniek die in de vijftiende eeuw door de Vlamingen werd ontwikkeld, die in feite de eerste waren om door middel van opeenvolgende kleurlagen verder te gaan. Vanuit een emotioneel oogpunt kan ik u vertellen dat de keuze van het realisme in wezen te wijten is aan een persoonlijke smaak, ik vind dat het picturale realisme mij directe emoties overbrengt, eenvoudig, er is geen behoefte aan vreemde lucubraties of interpretaties. De onderwerpen zijn eenvoudig, misschien zal iemand zeggen banaal, maar ze geven onmiddellijke en diepe gevoelens.

Laten we het over de toekomst hebben. U heeft al werken van klein formaat en zelfs bladwijzers gemaakt om plaats te maken voor het altijd dragen van uw werken: voor 2021 plant u in plaats daarvan een koerswijziging misschien met de creatie van werken van zeer groot formaat of een echte merchandising?

Ik zou zeggen allebei! Ik ben bezig met de voorbereiding van een serie vrij grote, dikke doeken van 70 x 140 cm. die mij in staat stellen om onderwerpen met een sterke impact te creëren; het idee is om een aantal ervan voor te bereiden in afwachting van mijn volgende solotentoonstelling die ik aan het einde van deze specifieke periode zal definiëren. Tegelijkertijd wil ik doorgaan met het maken van miniatuurwerken op kleine doeken of kleine borden, maar ook werken op papier en boekenleggers; het doel is om originele handgeschilderde werken te hebben met dezelfde vaardigheid als de grote werken, maar goedkoop en betaalbaar voor iedereen, zodat iedereen een kleine zee mee kan nemen of op het bureau in het kantoor kan zetten om de dagen te kleuren.

Laatste vraag en misschien wel de meest intieme. Waarom ben je een kunstenaar en in het bijzonder een schilder? Hoe belangrijk is kunst in je leven geweest en vooral in 2020, een catastrofaal jaar voor de hele wereld vanwege Covid-19?

Dit is misschien wel de moeilijkste vraag om te beantwoorden…. Ik denk dat het iets aangeboren is, diep geworteld in mij. Zoals ik al eerder zei, kunst heeft me altijd aangetrokken, zodra ik een potlood in mijn hand had begon ik te tekenen en te rommelen, ik genoot van het reproduceren van de covers van rockplaten die me in mijn puberteit vergezelden, of het portretteren van de helden van films of stripverhalen. In principe is het voor mij altijd een behoefte geweest, een uitlaatklep, een manier om mijzelf uit te drukken en het is nog steeds, misschien op een meer volwassen en bedachtzame manier, maar de geest is altijd hetzelfde en ik zal nooit het verlangen verliezen om te evolueren en te leren, nieuwsgierigheid is de basis van mijn passie. De kunst heeft me vele malen gered van trieste en moeilijke momenten, vooral in 2020, toen de lockdown en de pandemie ons heeft getroffen en beperkt, heeft de kunst me in staat gesteld om met mijn verbeelding te “reizen” en alle twijfels en angsten in verband met deze vreselijke situatie te ventileren. Dankzij mensen zoals jij is de kunst niet gestopt en zal niet stoppen! Goede kunst voor iedereen!

Ik wil Gianluca Cremonesi bedanken voor zijn vriendelijke beschikbaarheid voor zijn interventie die het mogelijk maakte zijn artistieke poëzie bekend te maken en bovenal wil ik hem bedanken voor het vertrouwen en de steun die hij geeft aan het project Italiaanse Hedendaagse Kunst in Nederland. Ik nodig u uit om een kijkje te nemen op de pagina gewijd aan hem op de website criticoarte.org waar u de werken kunt vinden die aanwezig zijn op het Nederlandse grondgebied: Gianluca Cremonesi – Italian art by ELisa Manzoni (criticoarte.org)

Merry Christmas and Happy 2021

Posted on by criticoarte in Blog, Blog ing, Blog ita, blog-nl

Merry Christmas and a Happy New Year!
The entire team of Arte Italiana Contemporanea in the Netherlands would like to wish you and your families a happy Christmas and a Happy New Year that will sweep away this terrible 2020 that has caused serious and severe damage to health and the world economy. May it be a 2021 that lifts the critical situation experienced in all sectors!
“If you persist and resist, you will achieve and conquer.” (Trilussa 1871-1950)

A warm greeting from the whole Contemporary Italian Art Team in Netherlands (Elisa Manzoni, Susanna Maccari, Gianluca Cremonesi, Giuliano Giuggioli, Gianluca Somaschi, Elisabetta Maistrello, Gianni Depaoli, Fabrizio Spadini, Giulio Pettinato, Leonardo Vecchiarino, Giorgio Riva, Claudio Caporaso, Ivo Mora)

Vrolijk kerstfeest en een gelukkig nieuwjaar!
Het hele team van Arte Italiana Contemporanea in Nederland wenst u en uw familie een vrolijk kerstfeest en een gelukkig nieuwjaar dat dit verschrikkelijke 2020, dat ernstige en ernstige schade aan de gezondheid en de wereldeconomie heeft veroorzaakt, wegveegt. Moge het een 2021 zijn die de kritieke situatie op alle gebieden zal opheffen!
“Als je aandringt en je verzet, zul je bereiken en overwinnen.” (Trilussa 1871-1950)

Een hartelijke groet van het hele Team Italiaanse Hedendaagse Kunst in Nederland (Elisa Manzoni, Susanna Maccari, Gianluca Cremonesi, Giuliano Giuggioli, Gianluca Somaschi, Elisabetta Maistrello, Gianni Depaoli, Fabrizio Spadini, Giulio Pettinato, Leonardo Vecchiarino, Giorgio Riva, Claudio Caporaso, Ivo Mora)

Buon Natale e buon anno nuovo!
Tutto il team di Arte Italiana Contemporanea in Olanda augura di cuore delle serene feste natalizie a voi e alle vostre famiglie e un buon nuovo anno che spazzi via questo terribile 2020 che ha causato seri e gravi danni alla salute e all’economia mondiale. Che sia un 2021 che risollevi la situazione critica vissuta in tutti i settori!
“Se insisti e resisti, raggiungi e conquisti.” (Trilussa 1871-1950)

Un caloroso saluto da tutto il Team Arte Italiana Contemporanea in Olanda (Elisa Manzoni, Susanna Maccari, Gianluca Cremonesi, Giuliano Giuggioli, Gianluca Somaschi, Elisabetta Maistrello, Gianni Depaoli, Fabrizio Spadini, Giulio Pettinato, Leonardo Vecchiarino, Giorgio Riva, Claudio Caporaso, Ivo Mora)

De “chromatische” poëzie van Susanna Maccari

Posted on by criticoarte in Blog, Blog ing, blog-nl

De Milanese schilderes Susanna Maccari is nu bekend in de hedendaagse kunstwereld dankzij haar zorgvuldige en opvallende productie van olie- en aquarelwerken waarin het prettig is om een gevoelige en voortdurende zoektocht naar licht en kleur waar te nemen: zowel de landschappen als de portretten zijn in voortdurende evolutie en laten een perfect huwelijk zien tussen een realistische wereld in de schaduw en vol licht en een romantische dimensie van de natuur waarin de innerlijke emotionele pathos wordt verheven tot het toppunt. In zijn werken is de kunstenaar nooit repetitief, integendeel, dankzij zijn snelle en directe penseelstreken, vaak en plein-air gegeven, en meesterlijk doordrenkt met heldere en vluchtige kleuren, heeft hij het vermogen om de toeschouwer de krachtige mysterieuze energie van de natuur emotioneel te laten kietelen in de diepste ziel.

  • Reflections of Camargue, oil on canvas, 2014, 60×50 cm.
  • Finnish sunset, oil on canvas, 2005, 50×40 cm.
  • Boats at Llançà, oil on canvas, 2011, 60×50 cm.

De romantiek en de voortdurende vrije zoektocht naar kleur zijn direct voelbaar in de productie van de met olieverf geschilderde landschappen, zoals de Finse Sunset en Emotion at Sunset beide uit 2005, Reflections in the Blue uit 2010, Boats in Llançà uit 2011, Reflecties van Camargue in 2014 en Magic of a Sunset in 2018 die herinneren aan de werken van de Engelse William Turner (1775-1851) en John Constable (1776-1837) en hun romantische poëzie van het Sublieme en het Picturale waarin formele elementen en emotionele componenten samensmelten. Uit de doeken van de Milanese schilder kan men dus een realistisch modern impressionisme opmerken, op de manier van Camille Corot (1796-1875), Camille Pissarro (1830-1903) en Alfred Sisley (1839-1899), waarin de modulatie van clair-obscur spelen van licht en de subtiele verscheidenheid van toonovergangen diepte geven aan de vlakken, waardoor de landschapsschilderkunst wordt vernieuwd.


Susanna Maccari hield echter niet op bij de techniek van het olieverfschilderen alleen. De laatste jaren is de kunstenaar namelijk gefascineerd door het experimenteren met de moeilijke en oude praktijk van het aquarelleren om het beste natuurlijke landschap te verkrijgen dat gedomineerd wordt door de atmosferische effecten van licht en kleur: dankzij zijn extreme representatieve lichtheid en expressieve directheid is aquarelleren de ideale techniek om het kunstwerk fris, verfijnd en lichtgevend te maken en het te laten uitstralen met evanescent licht. Zoals te zien is in Paesaggio lacustre (Lake Landscape) in 2015, in Romantico tramonto (Romantic Sunset) in 2017, in Paesaggio invernale (Winter Landscape) en in Santa Caterina del Sasso sul lago Maggiore (beide in 2018), in Al tramonto (Sunset) en Riflessi nella palude (Reflections in the Marsh) in 2019, blijft de natuur op het blad hangen als een luchtspiegeling of een visioen dankzij de transparante kleur die geen fouten in de uitvoering of enige nabeschouwing toegeeft. Net als William Turner in de negentiende eeuw kan ook Susanna Maccari worden gedefinieerd als een “schilderes van licht en kleur”, die in staat is de reeds geplande en verbeelde penseelstreken kundig te beheren: door subtiele overlappende chromatische sluiers te gebruiken, past de Milanese kunstenares aquarel toe in zowel nat-in-nat als nat-in-droog modus, waarmee ze haar elegante artistieke rijpheid demonstreert en steeds meer speelt met kleur die doordrenkt is van symboliek.

  • Romantic sunset, watercolour, 2017, 50×35 cm.
  • Reflected in the swamp, watercolour, 2019, 42×30 cm.


Last but not least mogen we de vrouwelijke portretten die vanaf 2015 in aquarel zijn geschilderd niet vergeten, zoals Woman in Red Hat van dat jaar, Sensuality, Femme Fatale en Eve van 2016, en de serie Faces van 2019 waarin de communicatieve frisheid van Susanna Maccari niet vervaagt, zelfs niet op een thema dat zo anders is dan de geliefde landschappen. De vrouwelijke figuur wordt in al haar facetten verheven en de ziel wordt langzaam ontdekt: de elegantie, delicatesse, sensualiteit, innerlijke kracht, schoonheid, intelligentie van de vrouw komt tot uiting met waterige vitale trekken en pasteltinten van extreme zoetheid. Als de Milanese kunstenares je de geuren en stiltes van de natuur in haar landschappen kan laten voelen, kan ze je in haar vrouwenportretten het ruisen van haar haar laten zien en de snelheid van denken over het onderwerp, waaruit blijkt dat ze een van de meest boeiende hedendaagse kunstenaars is.

  • Face, watercolour, 2019, 23×31 cm.
  • Mystica, watercolour, 2019, 25×35 cm.
  • Face, watercolour, 2019, 23×31 cm.

The “chromatic” poetics of Susanna Maccari

The Milanese painter Susanna Maccari is now well known in the contemporary art scene thanks to her careful and conspicuous production of oil and watercolour works in which it is pleasant to observe a sensitive and continuous search for light and colour: both the landscapes and the portraits are in constant evolution, showing a perfect marriage between a realistic world shaded and full of light and a romantic dimension of Nature in which the inner emotional pathos is exalted to the apex. In his works the artist is never repetitive, on the contrary, thanks to his fast and immediate brushstrokes, often given en plein-air, and masterfully imbued with bright and evanescent colour, he has the ability to make the observer perceive the powerful mysterious energy of nature, tickling him emotionally in the deepest soul.

The romanticism and the continuous free search for colour are immediately perceived in the production of the oil-painted landscapes, such as Finnish Sunset and Emotion at Sunset both from 2005, Reflections in the Blue from 2010, Boats in Llançà from 2011, Reflections of Camargue in 2014 and Magic of a Sunset in 2018 that recall the works of the English William Turner (1775-1851) and John Constable (1776-1837) and their romantic poetics of the Sublime and the Pictorial in which formal elements and emotional components merged together. From the canvases of the Milanese painter one can thus perceive a realistic modern impressionism, in the manner of Camille Corot (1796-1875), Camille Pissarro (1830-1903) and Alfred Sisley (1839-1899), in which the modulation of the play of light and the subtle variety of tone transitions give depth to the planes, renewing landscape painting.


Susanna Maccari does not, however, stop at the technique of oil painting alone. In recent years, in fact, the artist has been fascinated by the experimentation of the difficult and ancient practice of watercolour painting in order to obtain the best natural landscape dominated by the atmospheric effects of light and colour: thanks to its extreme representative lightness and expressive immediacy, watercolour is the ideal technique to make the work of art fresh, refined and luminous, making it ooze with evanescent light. As can be seen in Paesaggio lacustre (Lake Landscape) in 2015, in Romantico tramonto (Romantic Sunset) in 2017, in Paesaggio invernale (Winter Landscape) and in Santa Caterina del Sasso sul lago Maggiore (both in 2018), in Al tramonto (Sunset) and Riflessi nella palude (Reflections in the Marsh) in 2019, nature remains suspended on the sheet of paper like a mirage or a vision thanks to the transparent colour that does not admit errors of execution or any afterthought. Like William Turner in the nineteenth century, Susanna Maccari can also be defined as a “painter of light and colour” able to skilfully manage the brushstrokes that are already planned and imagined in her mind: proceeding by means of superimposed chromatic veils, the Milanese artist spreads the watercolour in both wet-on-wet and wet-on-dry modes, demonstrating her elegant artistic maturity and playing more and more with the colour that is imbued with symbolism.


Last but not least, we should not forget the female portraits painted in watercolour from 2015, such as Woman in a Red Hat from that year, Sensuality, Femme Fatale and Eve from 2016, and the series of Faces from 2019 in which Susanna Maccari’s communicative freshness does not fade even on a theme so different from her beloved landscapes. The female figure is exalted in all its facets and the soul is slowly discovered: the elegance, delicacy, sensuality, inner strength, beauty, intelligence of the woman is expressed with watery vital traits and pastel tones of extreme sweetness. If the Milanese artist is able to make the scents and silences of nature feel in her landscapes, in her feminine portraits she is able to perceive the rustling of her hair and the speed of thought of the subject proving in conclusion that she is one of the most captivating contemporary artists.

Gianni Depaoli en gekristalliseerd leven

Posted on by criticoarte in Blog, Blog ing, Blog ita, blog-nl
Gianni Depaoli, The death of Cecilia, mixed technique on fiber, skin and squid ink, 2019, 120×75 cm. Like a triptych of sacred art.

De kunstenaar Gianni Depaoli kristalliseert en maakt eeuwig wat van nature bestemd zou zijn om te vergaan: met extreme elegantie geeft hij leven aan nieuwe iconen en echte hedendaagse fossielen, veredeld dankzij de nauwkeurigheid van de uitvoering, die kan worden gedefinieerd als “symbolische boodschappers” voor deze mensheid die nu op drift is.

Een ethische, filosofische, allegorische en conceptuele geest doordringt de hele artistieke productie van Gianni Depaoli, maar in zijn werk La morte di Cecilia (De dood van Cecilia) van 2019 wordt de waarschuwing zo duidelijk behandeld dat zelfs de meest leerrijke zielen worden wakker geschud. Vastgezet in drie vezelpanelen, zoals in een veertiende-eeuws drieluik van heilige kunst, worden de huid en de inkt van de inktvis gevormd als waren het wilde bloemen in een weiland, bevroren in het moment dat de zeis de messoria onverbiddelijk zonder genade passeert; daaronder herinnert de kunstenaar aan de beroemde passage van de dood van de kleine Cecilia, veroorzaakt door de pest in Milaan in 1629, beschreven met pathos in hoofdstuk XXXIV van Alessandro Manzoni’s Promessi Sposi (1827): “…Als de bloem al weelderig op de stengel valt samen met de kleine bloem die nog in de knop zit, als de zeis voorbij komt, die al het gras van de weide egaliseert”. De boodschap is expliciet en universeel. Het aardse leven is helaas nog steeds bijzonder kwetsbaar, het is niet eeuwig en wordt voortdurend bedreigd door de dood, de enige democratische zekerheid die nodig is voor de vervulling van de cycliciteit van het leven zelf: zonder het drama van de verdwijning, zonder de snee die de stroom van het leven afknijpt, zou er geen wedergeboorte, geen zuivering en geen emotionele en rationele catharsis kunnen zijn. Aangezien de formule om het behoud en de duur van het bestaan ervan te garanderen nog niet is ontdekt, is het ook van fundamenteel belang om de waardigheid, de nederigheid en het respect voor elke vorm van leven te herwinnen, omdat elke handeling zijn eigen waarde heeft en een reeks gevolgen heeft voor het delicate vitale evenwicht.

Gianni Depaoli, The death of Cecilia, mixed technique on fiber, skin and squid ink, 2019, 120×75 cm. Detail with the passage taken from I Promessi Sposi by Alessandro Manzoni (1827). In the work, the same passage is also translated into Italian and French.
  • Detail of the panel with the citation in French.
  • Detail of the panel with the citation in Italian.
  • Detail of the panel with the citation in English.

Gianni Depaoli and crystallized life

The artist Gianni Depaoli crystallizes and makes eternal what by nature would be destined to decay: with extreme elegance he gives life to new icons and true contemporary fossils, ennobled thanks to the accuracy of execution, which can be defined “symbolic messengers” for this humanity now adrift.

An ethical, philosophical, allegorical and conceptual spirit permeates the entire artistic production of Gianni Depaoli but, in his work The Death of Cecilia in 2019, the warning is treated so clearly as to awaken even the most leathery souls. Fixed in three fibre panels, as in a fourteenth-century triptych of sacred art, the skin and ink of squid are moulded as if they were wild flowers in a meadow, frozen in the instant before the scythe messoria passes inexorably without mercy; beneath them the artist brings to mind the famous passage of the death of little Cecilia, caused by the plague in Milan in 1629, described with pathos in chapter XXXIV of Alessandro Manzoni’s Promessi Sposi (1827): “…As the already luxuriant flower on the stem falls together with the small flower still in bud, as the scythe passes by, which evens out all the grasses of the meadow”. The message is explicit and universal. Unfortunately, earthly life is still particularly fragile today, it is not eternal, and is perpetually threatened by death, the only democratic certainty necessary for the fulfilment of the cyclicality of life itself: without the drama of disappearance, without the cut that truncates the flow of life, there could not be a rebirth, a purification and an emotional and rational catharsis. Since the formula to guarantee its preservation and the duration of existence has not yet been discovered, it is also fundamental to regain dignity, humility and respect in front of any form of life because every action has its own value and involves a series of consequences on the delicate vital balance.

Gianni Depaoli e la vita cristallizzata

L’artista Gianni Depaoli cristallizza e rende eterno ciò che per natura sarebbe destinato al disfacimento: con estrema eleganza dà vita a nuove icone e a dei veri e propri fossili contemporanei, nobilitati grazie all’accuratezza esecutiva, che possono essere definiti “messaggeri simbolici” per questa umanità ormai alla deriva.

Uno spirito etico, filosofico, allegorico e concettuale permea l’intera produzione artistica di Gianni Depaoli ma, nell’opera La morte di Cecilia del 2019,il monito è trattato così chiaramente da risvegliare anche gli animi più coriacei. Fissati in tre pannelli di fibra, come in un trittico trecentesco di arte sacra, la pelle e l’inchiostro di calamaro vengono plasmati come se fossero dei fiori spontanei in un prato, congelati nell’attimo prima che la falce messoria passi inesorabilmente senza pietà; sotto di essi l’artista riporta alla memoria il celebre passo della morte della piccola Cecilia, causata dalla peste milanese del 1629, descritta con pathos nel capitolo XXXIV dei Promessi Sposi di Alessandro Manzoni (1827): “…Come il fiore già rigoglioso sullo stelo cade insieme col fiorellino ancora in boccio, al passare della falce che pareggia tutte le erbe del prato”. Il messaggio è esplicito ed universale. La vita terrena purtroppo è ancora oggi particolarmente fragile, non è eterna, ed è perennemente minacciata dalla morte, unica certezza democratica necessaria al compimento della ciclicità della vita stessa: senza il dramma della scomparsa, senza il taglio che tronca il flusso vitale, non ci potrebbe essere una rinascita, una purificazione ed una catarsi emotiva e razionale. Dato che non si è ancora scoperta la formula per garantirne la salvaguardia e la durata dell’esistenza, è altresì fondamentale ritrovare la dignità, l’umiltà, il rispetto davanti a qualsiasi forma di vita in quanto ogni azione ha il proprio valore e comporta una serie di conseguenze sul delicato equilibrio vitale.